دوستی با افراد دارای اختلال بیش فعالی و اوتیسم

و نحوه حمایت از آنها

How to Be a Friend and Advocate for Someone with a Neurological Disability

(Such As Autism or ADHD)

اقتباس از: محمد رضا حیدرزاده نائینی

ویراستار: مهری معینی نائینی

افراد مبتلا به اختلالات رشد ذهنی یا یادگیری خاص، مانند اوتیسم یا ADHD (اختلال نقص توجه و بیش فعالی) اغلب در درک تعامل اجتماعی با مشکلات زیادی مواجه هستند. با این حال مشخص شده است که می توان با کمک های غیرمستقیم و مستقیم فراوان بر این مشکلات فائق آمد.

روش هایی که در این جا معرفی می کنیم عبارتند از :

روش اول: درک دوست خود

روش دوم: خوش رفتاری و خوش اخلاقی

روش سوم : مفید و مهربان باشیم

روش اول: درک دوست خود

1 - کمی در مورد معلولیت و جامعه ناتوانی بخوانید.

درک دیدگاه‌های افرادی با معلولیت های مختلف می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه نیازهایی دارند. خوشبختانه جامعه اوتیسم در سایت ها و شبکه های اجتماعی مجازی ، اطلاعات خوبی را در باره اوتیسم ارائه می کنند.

2- کلیشه ها و اطلاعات غلط را کنار بگذارید.

افراد اوتیستیک لزوماً افرادی با ذهن توانمندتر از بقیه و خلاقیت علمی نهفته نیستند، لزوماً وضعیت کسی را ندارد که در طول زندگی در حالتی از خواب بسر می برد، و نهایتاً افراد بی احساسی نیستند و ممکن است عمیقاً در رنج باشند.
اختلال رشد یادگیری همیشه به معنای ناتوانی ذهنی نیست. در حالی که ممکن است با هم اتفاق بیفتند، تصور نکنید که صحبت نکردن یا تکان دادن دست به این معنی است که فردی هوش کمتری از شما دارد.

3- بدانید که دوست شما فردی است، با استعدادها و چالش های ویژه خودش.

هر فرد دارای معلولیت، شخصیت و مجموعه ای از توانایی های منحصر به فرد دارد. توجه داشته باشید که دوست شما ممکن است تمام معیارهای تشخیصی که برای نوعی از معلولیت داده می شود، را نداشته باشد و اصولاً تجربیات او با سایر افرادی که توانایی یا ناتوانایی های مشابهی دارند، متفاوت باشد.

اگر یک فرد دارای معلولیت را ملاقات می کنید، با شخصیت خاصی روبرو می شوید. تصور نکنید که دوست مبتلا به نقص توجه و بیش فعالی ADHD شما دقیقاً مانند پسر عموی چهار ساله شما که برای او اختلال ADHD تشخیص داده شده ، فکر می کند یا عمل می کند.
به عنوان مثال، ممکن است یکی تمایل دارد اینطور فکر کند هر کسی که به او سلام می‌کند می‌خواهد با او دوست شود، در حالی که فرد دیگری ممکن است سلام و احوالپرسی از سوی سایرین را به اشتباه نوعی گستاخی (یا ورود به حریم شخصی اش) برداشت کند وبا احساسات شکننده ای نظیر آزردگی و یا ناامیدی ، برخورد خود را نشان دهد.

روش دوم:

خوش رفتاری و خوش اخلاقی

مردم یاد می گیرند چگونه بگویند «لطفا» و "متشکرم" اما همیشه به آنها آموزش داده نمی شود که چگونه با یک فرد معلول مودب باشند. در اینجا چند نکته وجود دارد.

1- شخصیت افراد را در کنار معلولیشان باهم ببینید.

شما به عنوان یک دوست، باید رفیق تان را شخصیتی منحصر به فرد در نظر بگیرید (نه این که فقط به معلولیت او توجه کنید) . از سوی دیگر، معلولیت یک واقعیت است و نادیده گرفتن چالش ها و محدودیت های آنها می تواند فشار زیادی را بر آنها وارد کند. شما می‌توانید با پذیرش و برآوردن نیازهای دوستتان، بدون تمرکز بر معلولیت وی، نوعی تعادل در رفتارتان ایجاد کنید.

2- بدون این که به رفیقتان تحمیل کنید، به او یاری برسانید.

گاهی اوقات، افراد دارای معلولیت به کمک شما نیاز ندارند یا می‌خواهند خودشان به تلاش خود ادامه دهند. این اشکالی ندارد. قبل از اینکه برای کمک پیش قدم شوید، حتماً بپرسید که آیا آنها مایل به دریافت کمک هستند یا خیر. به این ترتیب، آنها این گزینه را دارند که اگر به کمک تان نیاز ندارند یا نمی خواهند، نه بگویند.

هرگز بدون هماهنگی «کمک» نکنید شاید درواقع اوضاع را بدتر کنید. (به عنوان مثال، شاید یک صندلی را از مقابل فردی که روی صندلی چرخدار است ، بردارید در حالی که قرار بود او روی آن بنشیند.)

3- معلولیت فردی را بدون اجازه فاش نکنید.

برخی افراد در مورد ناتوانی‌های خود صراحتاً صحبت می‌کنند و برخی دیگر برای این که در معرض تبعیض قرار نگیرند، تمایلی به افشای آن ندارند. هرگز بدون اجازه از دوستتان در مورد معلولیت او صحبت نکنید. وقتی شک دارید، سکوت کنید.

اگر مطمئن نیستید، می توانید از آنها بپرسید که چقدر در این مورد باز هستند و تمایل به طرح معلولیتشان دارند.

روش3:

مفید و مهربان باشیم

1-درمقابل چالش های دوست خود صبور باشید.

دنیا می تواند مکانی گیج کننده، طاقت فرسا و حتی دردناک برای افراد دارای معلولیت باشد.

بهترین کاری را که می توانید انجام دهید این است که در زمان سخت در کنار آنها باشید. توجه داشته باشید که اگر وضعیت اجتماع ناامیدکننده است، برای آنها حتی سخت تر از شماست. نفس عمیق بکشید، دلگرمی بدهید و آنها را به خاطر چیزهایی که نمی توانند کنترل کنند سرزنش نکنید.
اگر متوجه شدید که استرس آنها شروع به فوران کرده، آنها را از آن وضعیت یا موقعیتی که در آن هستند، دور کنید. بردن آنها به مکانی ساکت‌تر می‌تواند به آرامش آنها کمک کند. آنها ممکن است متوجه نشوند که به آن نیاز دارند، یا اینکه شاید فکر می کنند اجازه ندارند از آن محل خارج شوند.

2- در صورت دیدن مشکل، مداخله کنید.

اگر دوست شما روزهای سختی را سپری می‌کند، شاید همیشه نتواند تشخیص دهد که علت ناراحتی اش چیست و یا نمی‌داند چگونه باید با آن مقابله کند. شما می توانید با راه حل پیشنهاد بدهید و برای آنها مفید باشید.

به مشکلات توجه کنید و بدون گله و شکایت، راه حل ارائه دهید. به عنوان مثال، اگر دوست اوتیستیک شما در یک رستوران پر سر و صدا حیران مانده، می‌توانید بگویید «می‌بینم که توی خودت هستی و گوش‌هایت را گرفته ای». اینجا خیلی پرسروصداست، دوست داری بیرون منتظر بمانی تا غذای بیرون بر سفارش دهم؟"
بپرسید در مواقع اضطراری چه باید کرد. در یک زمان آرام، خوب است بپرسید در صورتی که فشار زیادی عصبی دارد و یا دچار تشنج می شود، چه باید کرد؟ داشتن یک برنامه از پیش تعریف شده، به هر دوی شما حس آرامش می دهد.

3-به آنها در موقعیت های اجتماعی کمک کنید.

این کار می تواند برای دوست معلول شما بسیار چالش برانگیز باشد. سعی کنید ابتکار عمل داشته باشید، مثلاً آنها را به ناهار دعوت کنید یا او را به دوستان دیگر خود معرفی کنید. برخورد ملایمی داشته باشید و اگر دوستتان مردد یا بی علاقه به نظر می رسد، اصرار نکنید.

برخی افراد در تفسیر برخی بحث ها در اجتماع دوستانه مشکل دارند. اگر حس کردید دوستتان گیج شده، به صورت مختصر برای او توضیح بدهید مثلا بگویید این شوخی در انتقاد از مربی تیم بود و نه از تو.

4-اگر رفتار آزاردهنده ای دارد، شفاف بگویید.

دوست شما ممکن است متوجه نشود که چه زمانی یا چرا یک هنجار اجتماعی را زیر پا می گذارد. آن را به وضوح و بدون قضاوت برایش توضیح دهید، همانطور که یک مربی رانندگی در هنگام آموزش به یک راننده جدید، رعایت حرکت در بین خطوط را یاد می دهد عمل کنید.

اول جمله از «من» شروع کنید. سپس مشکل را بیان کنید و برای دفعه بعد راه حلی پیشنهاد دهید. به عنوان مثال بگویید: " من وقتی بیرون نیامدی و پیامک ندادی، نگران بودم که حالت خوب نباشد." دفعه بعد، اگر دیر کردی، لطفاً برای من پیامک بفرست تا نگران نباشم؟"

یا در مواقعی اگر عصبانی هستید و یا دچار ناامیدی شده اید، بگویید «من به استراحت نیاز دارم»

بسیاری از افراد دارای معلولیت اگر ببینند کسی عصبانی است یا فریاد می‌زند، بسیار می‌ترسند. زمانی که مشکلتان رفع شد یا آرام شدید، پیش دوستتان برگردید.

5-آنها را تشویق کنید تا صحبت کنند.

دوست شما ممکن است نگران باشد یا از بیان نظر یا نگرانی خود بترسد. برای او یک محیط آرام و پذیرنده فراهم کنید، آنجا زمان لازم را به او بدهید تا بتواند مشکلش را بیان کند و حرف دلش را بزند.

دوست شما ممکن است آهسته یا با مشکل صحبت کند. صبورانه منتظر بمانید تا صدای آنها شنیده شود و از قطع صحبت او جلوگیری کنید و نگذارید دیگران حرف او را قطع کنند.

سعی کنید آنها را تشویق به حرف زدن کنید، مثلاً بپرسید "نظرت چیست؟" یا "به نظر می رسد در مورد رفتن به مرکز خرید مردد هستی. داری به چی فکر میکنی؟"

آماده باشید که دیگران به آنچه می گویند بی اعتنایی کنند. در صورت لزوم تصمیمات دوستتان را بگویید یا مرزهای او را برایشان روشن کنید، مثلا بگویید : "او گفت که این را دوست ندارد" یا "او گفت که این را نمی خواهد."

اقتباس از: محمد رضا حیدرزاده نائینی

ویراستار: مهری معینی نائینی