پایم قطع شده ، با این مشکل چطور کنار بیایم ؟
نوشته : پل چرنیاک ( مشاور تخصصی )
اقتباس از: محمد رضا حیدرزاده نائینی
ویراستار: مهری معینی نائینی
به یاد می آورم در دهه 60 که جنگ مشکل اول کشور بود، یکی از آشنایان که به خاطر دیابت ، ناچار به قطع یکی از پاهایش گردید. وی که آدم با مرام و معرفتی هم بود، به خاطر غروری که داشت اصلا نتوانست با این موضوع کنار بیاید، حتی خود را در خانه محبوس کرد و بیرون از خانه کمتر آفتابی می شد. از سویی سایر اعضا فامیل هم برای این که او را ناراحت نکنند، کمتر سراغی از او می گرفتند و به خانه اش می رفتند. تا این که با تاسف شنیدیم که بعد از چند سال از این جهان رخت برکشید.
یکی از مدیران لایق شرکت نفت هم بود که به خاطر دیابت ، قطع یکی از پاها برایش تجویز شده بود، مقاومت کرد و نهایتا زمانی که بحث مرگ و زندگی شد به قطع دو پا از بالای زانو تن داد. او نیز هرگز نتوانست با این وضع کنار بیاید، حتی به خاطر غروری که داشت، در زمان ورود میهمان به خود زحمت می داد و جلوی در به حالت ایستاده با پای مصنوعی خوشآمد می گفت. نمی خواست دیگران او را به حالت نشسته ببینند.
الان با نوع برخورد اکثر مردم می بینم و می اندیشم که فرهنگ ما تغییرات مثبتی کرده و البته هنوز هم جای زیادی برای رشد دارد. از این مقدمه و خاطره که بگذریم، قطع پا (آمیوتاسیون) ممکن است به دلایلی ضروری باشد، از تصادف گرفته تا سرطان، تومور ، عفونت ، دیابت و قانقاریا. این یک ضایعه بزرگ است، اما اگر برای نجات جان شما انجام شده است، آن را بپذیرید و به جان بازیافته اتان فکر کنید و با آن زندگی کنید. به هر دلیلی شما هنوز زنده هستید و با توانبخشی و حمایت عاطفی می توانید از زندگی طولانی و پربار لذت ببرید!
به نظر من مشکل اصلی در این افراد به خصوص در جامعه ایرانی ما، حفظ روحیه و سلامت روانی و حمایت عاطفی است و البته توانبخشی نیز می تواند زندگی آنها را از بعد حرکت و فیزیکی تسهیل کند. توانبخشی فیزیکی
1 - مسکن مصرف کنید.
پس از جراحی، ممکن است برای شما داروهای تسکین دهنده درد و مانند آنتی بیوتیک ها تجویز شود که دقیقا باید طبق دستور پزشک مصرف شود. از مصرف آسپیرین جز در مواردی که پزشک صلاح بداند، خودداری کنید چرا که می تواند خونریزی را افزایش دهد. همچنین مراقب باشید به داروهای مسکن معتاد نشوید. آنها فقط باید کوتاه مدت استفاده شوند.
2-تمرینات فیزیوتراپی را انجام دهید.
در حالی که هنوز در بیمارستان هستید، با فیزیوتراپیست ها کار خواهید کرد تا نحوه بازیابی تحرک خود را بیاموزید. فیزیوتراپ شما همچنین تمریناتی را برای تمرین پس از رسیدن به خانه و در جلسات درمانی بعدی پیشنهاد می کند. برنامه های توانبخشی خاصی برای هر بیمار تدوین خواهد شد. تمرینات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
کشش
آموزش نحوه بلند شدن از رختخواب و/یا ویلچر با کمک و بدون کمک
تحمل وزن خود را به روش های جدید تمرین کنید
راه رفتن با میله های موازی
نشستن یا دراز کشیدن در موقعیت های مختلف
3- با یک متخصص در مورد پروتز ملاقات کنید
یک متخصص مدت کوتاهی پس از عمل با شما ملاقات خواهد کرد تا در مورد نصب و استفاده از پای مصنوعی صحبت کند. بسته به روند بهبودی، ممکن است بتوانید ده تا چهارده روز پس از عمل از پای مصنوعی استفاده کنید.
انواع مختلفی از پروتزها موجود است. پزشک به شما کمک می کند تصمیم بگیرید کدام یک برای شما کاربردی تر و راحت تر است.
پوشیدن پای مصنوعی را دقیقاً طبق دستور تمرین کنید. کمی طول می کشد تا به پروتز عادت کنید، اما فیزیوتراپی و تداوم کمک خواهد کرد.
4-یاد بگیرید که با درد خیالی کنار بیایید.
درد خیالی یا درد فانتوم به انگلیسی Phantom Pain احساسی است یک شخص در رابطه با اندام یا عضوی که به‌طور فیزیکی جزئی از بدن نیست، تجربه می‌کند. از دست دادن اندام می‌تواند یا نتیجه قطع‌شدن عضو یا نقص خدادادی اندام باشد. با این وجود، احساس اندام خیالی می‌تواند به دنبال جدا شدگی عصبی یا آسیب نخاعی نیز رخ دهد.
این یک مشکل فیزیکی است که ممکن است پس از قطع عضو ایجاد شود. برخی از افراد متوجه می شوند که درد فانتوم در طول زمان (معمولاً در عرض شش ماه) بدون درمان خاصی شدت کمتری پیدا می کند. با این حال، اگر درد فانتومی شما را آزار می دهد، پزشک می تواند یک برنامه درمانی که ممکن است شامل دارو و درمان باشد، برای شما در نظر بگیرد.
درد خیالی نشانه «دیوانه بودن» نیست. این یک پاسخ فیزیکی معمول به قطع عضو است که زمانی رخ می دهد که مغز و سیستم عصبی با از دست دادن یک اندام سازگار شوند. داروهای مورد استفاده برای درمان درد فانتوم می تواند شامل داروهای ضد افسردگی، ضد تشنج، مواد مخدر و شل کننده های عضلانی باشد.
درمان هایی که می توانند به تسکین درد فانتوم کمک کنند عبارتند از استفاده از "جعبه آینه" (که اندام باقی مانده شما را نشان می دهد و توهم داشتن اندام قبلی را برملا می کند)، طب سوزنی، ماساژ دادن اندام باقی مانده، تغییر موقعیت اندام باقی مانده، بیوفیدبک، درمان واقعیت مجازی، و تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS).
دریافت حمایت عاطفی
1-به یک درمانگر یا مشاور مراجعه کنید.
از دست دادن بخشی از بدن می تواند از نظر عاطفی استرس زا باشد. ملاقات با یک درمانگر به سلامت عاطفی شما بعد از عمل کمک می کند و همچنین مشکلاتی مانند احساس درد خیالی یا احساس در اندام قطع شده را کاهش می دهد.
احساساتی مانند غم و اندوه یا ناامیدی پس از قطع عضو شایع هستند و خطر افسردگی نیز افزایش می یابد.
مشاوره و حمایت خانواده و/یا سایر مراقبان می تواند به شما کمک کند تا با مشکلات عاطفی یا روانی که ممکن است تجربه کنید کنار بیایید و بر آنها غلبه کنید.
در این راه دوستان و خانواده نیز می توانند در خانه به شما کمک کنند، در حالی که در حال تنظیم هستید.
2-به دنبال یک گروه پشتیبانی باشید.
ملاقات با افرادی که قطع عضو شده اند، و یا با اندام مصنوعی سروکار داشته اند و بر چالش های فیزیکی و عاطفی از دست دادن اندام غلبه کرده اند، می تواند بسیار مفید باشد. از پزشک یا بهزیستی در مورد نوع گروه های حمایتی در منطقه خود بپرسید. الان گروه هایی در ایران ایجاد شده ، اگر هم گروهی نزدیک شما نیست خودتان با افرادی که قطع عضو هستند، گروهی را تشکیل دهید.
3-تکنیک های تمدد اعصاب را امتحان کنید.
مدیتیشن بدن و ذهن را آرام می کند و آرامش می تواند به شما کمک کند تا با مشکلات جسمی و احساسی از دست دادن پا کنار بیایید. مراقبه ذهن آگاهی راهی ساده و مؤثر برای شروع تمرین مراقبه روزانه است:
در یک وضعیت راحت بنشینید، چه روی صندلی، چه پاهای ضربدری یا زانو زده.
شروع به توجه به تنفس خود کنید. ذهن شما در نهایت سرگردان خواهد شد. هنگامی که ذهن خود را در حال سرگردانی می بینید، توجه خود را به تنفس خود بازگردانید.
تفکرات منفی و قضاوت و داوری از گذشته خود را متوقف کنید و نگذارید این افکار شما را از مسیر منحرف کند.
این روند را برای مدت کوتاهی ادامه دهید، مثلاً اگر برای اولین بار آن را امتحان می کنید، پنج دقیقه. این تمرین را به طور مکرر، حداقل یک بار در روز تکرار کنید. همانطور که شروع به تمرین منظم میانجیگری ذهن آگاهی می کنید، در صورت تمایل می توانید به تدریج طول جلسات را افزایش دهید.
4-چند تمرین تنفسی را امتحان کنید.
با تمرین تنفس عمیق می توانید استرس و درد را تسکین دهید. حتی تمرینات تنفسی ساده احساس آرامش و آرامش شما را افزایش می دهد. به عنوان مثال، این تکنیک را به طور منظم امتحان کنید:
تمام توجه خود را روی تنفس خود متمرکز کنید.
همانطور که از سوراخ های بینی خود دم و بازدم می کنید، به حرکت هوا گوش دهید و احساس کنید.
آرام نفس بکشید.
تصور کنید ریه های شما هر بار پر از هوا می شود.
5-روی چیزهای مثبت تمرکز کنید.
قطع عضو یک فقدان بزرگ است و منجر به تغییرات زندگی می شود. با این حال، لزومی ندارد که شما را از دستیابی به چیزهایی که می خواهید باز دارد. از منزوی شدن خودداری کنید و سعی کنید کارهایی را انجام دهید که شما را خوشحال می کند. سعی کنید روی توانایی ها، نقاط قوت و بهترین ویژگی های خود و چیزهایی که شما را خوشحال می کند تمرکز کنید:
خندیدن، ضمن تقویت روحیه به شما کمک می کند تا احساس بهتری داشته باشید، بنابراین سعی کنید در روز زمانی را جهت شادی خود اختصاص دهید. فیلم‌های خنده‌دار تماشا کنید، جوک بگویید، با دوستان خوب معاشرت کنید – از هر چیزی که شما را بخنداند، استقبال کنید.
زمانی را برای چیزهایی که از آن لذت می برید اختصاص دهید - کتاب خواندن، بازی کردن، تماشای فیلم یا هر سرگرمی دیگری که دارید. این فعالیت‌ها حواس شما را از هر گونه ناراحتی احتمالی، منحرف می‌کند و ذهنتان را دوباره روی چیزهایی که برایشان ارزش قائل هستید و چیزهایی که شما را خوشحال می‌کند متمرکز می‌کند.
روی بهترین ویژگی های خود تمرکز کنید، نه روی آنچه از دست رفته. شاید شخصیت بزرگی داشته باشید، دیگران شما را مورد توجه قرار دهند یا با سخت کوشی باعث افتخار دیگران شوید. شما استعدادها، ویژگی ها و ویژگی های شخصی دارید که همگی بخشی از شخصیت شما هستند. فهرستی از این ارزش های شخصی را بنویسید تا به جای چیزهایی که از دست داده اید، چیزهایی را که مشتاقانه منتظرشان هستید به خودتان یادآوری کنید.
یک دفتر خاطرات سپاسگزاری داشته باشید که از آن برای یادداشت کردن چیزهایی که روزانه به خاطر آنها سپاسگزار هستید استفاده می کنید. هر زمان که احساس ناامیدی کردید با مراجعه به این دفتر ، می توانید دوباره چیزهای مثبت زندگی خود را به یاد بیاورید. این نکات، می توانند به شما کمک کنند تا در مسیر خود بمانید.
6-هر چیزی که مربوط به زندگی به عنوان یک فرد قطع عضو است، بیاموزید.
می گویند که دانش، قدرت است، و یادگیری هرچه بیشتر در مورد قطع عضو و نحوه مقابله با آن، قدرتی را که برای داشتن یک زندگی فعال و با رضایت دارید به شما یادآوری می کند. در مورد پیشرفت خود با پزشک، درمانگران، گروه های حمایتی و خانواده خود در تماس باشید و هر روز را جشن بگیرید!
7-روی تنظیم سبک زندگی خود کار کنید.
از آنجایی که پای خود را از دست داده اید، به احتمال زیاد مجبور خواهید بود سبک زندگی خود را به روش های عمده ای تغییر دهید که ممکن است به هویت شما گره بخورد. فعالیت ها یا مشاغلی که قبلاً در آن مشغول بوده اید ممکن است نیاز به تغییر یا توقف کلی داشته باشند. این فرآیند همیشه آسان نیست و معمولاً نیازمند روش‌های جدیدی برای مشاهده خود و دنیایتان است. سعی کنید وقتی از برخی سرگرمی ها و توانایی ها جدا می شوید و سرگرمی های جدید و هیجان انگیز را کشف می کنید، مثبت بمانید.
Paul Chernyak, LPC
Licensed Professional Counselor
نوشته : پل چرنیاک (مشاور تخصصی)
اقتباس از: محمد رضا حیدرزاده نائینی
ویراستار: مهری معینی نائینی
