زندگی بدون مانع برای معلول : هلند و اسپانیا
بسیاری اوقات برای گذشتن از موانع شهری باید واقعا ورزشکار بود. برای افراد معلول، این موانع شهری اغلب غیر قابل عبورند. در اروپا، امکان تردد و عبور و مرور برای همگان هنوز به واقعیت نپیوسته است، با این حال تعداد شهرهایی که این هدف را دنبال می کنند، روز به روز بیشتر می شود.
برای گفتگو در اینباره با “کِیس یان فون دِر کلوستر” در هلند دیدار کردیم. با اینکه در سال ۲۰۰۱ او در یک حادثه اسنوبورد فلج شد، اما هنوز در زندگی عاشق سرعت است و در سال ۲۰۰۸، مدال طلای بازی های زمستانی قهرمانی هلند را به دست آورد و اکنون به کودکان معلول آموزش می دهد چگونه از صندلی چرخدار استفاده کنند و در جامعه تردد کنند. جامعه ای که اغلب، حتی در موارد بسیار پیش پا افتاده، برای معلولان، مناسب سازی نشده است. برای مثال، کافی است که در شهر آمستردام، کِیس یان را برای ناهار همراهی کنیم.
هنگام رفتن به رستوران، کِیس یان می گوید: “اغلب، وقتی یک رستوران خوب می بینم و می خواهم وارد آن شوم با مشکلات مختلفی روبرو هستم. اول باید از چند پله عبور کنم. این کار ساده ای نیست و بسیاری اوقات نمی توانم وارد رستوران شوم.”
وقتی به رستوران می رسیم، او به زحمت وارد می شود اما متوجه می شود که برای رفتن به دستشویی، پله های زیادی وجود دارد. به او توصیه می کنند از درب دیگری وارد رستوران شود. باز هم با پله های دیگر مواجه می شویم. سرانجام در داخل رستوران باز هم باید از چند پله بالا برویم تا او به توالت دسترسی داشته باشد.
یک رامپ ساده، این مشکلات را حل می کرد. اما در هلند و در بسیاری از کشورهای اروپایی، قانون روشنی در اینباره وجود ندارد. در کشورهایی هم که قانونی وضع شده، با توجه به محدودیت کنترل ها، اغلب و به سادگی نادیده گرفته می شوند.
در نهایت کِیس یان می گوید: “در واقع شانس آورده ام که این ویلچیر کوچک را دارم و می توانم وارد توالت بشوم. تصور کنید اگر کسی با صندلی چرخدار الکتریکی باشد، ورود او به توالت این رستوران غیر ممکن است.”
هنگام خارج شدن از رستوران هم کِیس یان باید از سه پله بپرد. کاری که برای شخص دیگری در صندلی چرخدار، شاید غیر ممکن بود و نظر او را برای رفتن به رستوران عوض می کرد. کِیس یان می گوید: “افراد کمی هستند که با وجود معلولیت، باز هم سعی می کنند در جامعه فعال باشند. به ویژه آنهایی که در صندلی چرخدار هستند. اگر تعداد بیشتری از معلولان بیرون می آمدند، شاید کسانی که در کسب و کار هستند، متوجه می شدند که باید کاری کنند که این افراد بتوانند وارد شوند.”
ر این زمینه اما، اسپانیا در میان کشورهای فعال اروپایی است: انجمن موسوم به “اُنسه” (ONCE) نقش مهمی در اینباره بازی می کند و در صدد است افراد معلول را هر چه بیشتر وارد جامعه کند. از چندین شهر اسپانیایی به خاطر تلاش هایشان در زمینه تردد معلولان، قدر دانی شده است. شهر آویلا، برنده اولین جایزه اروپایی شهرهای پیشتاز در تسهیل عبور و مرور معلولان در سال ۲۰۱۰ است.
در مادرید، با مدیر انجمن “اُنسه” دیدار کردیم. “جِزوس هرناندز کالان“، در هیأت داوران جایزه اروپایی شهرهای پیشتاز در امر کمک به عبور و مرور معلولان است. جایگاه مناسبی برای ارزیابی میزان برنامه ریزی های شهری، فرهنگی، و پیشرفت تکنولوژی در زمینه حمل و نقل و مناسب سازی تردد معلولان. او می گوید: “شهرهای اروپایی سعی می کنند خود را برای معلولان قابل دسترس تر کنند، اما هنوز مسیر طولانی در پیش است. پیشرفت هایی حاصل شده اند اما این روند بسیار کند است. ما به یک قانون در مورد قابلیت تردد معلولان در سطح اروپایی نیاز داریم. قوانین فعلی در کشورهای عضو اروپا باید هماهنگی پیدا کنند تا اینکه همه کشورها در یک جهت حرکت کنند.”
انجمن اسپانیایی “اُنسه” با مدارس و شرکت های معماری همکاری نزدیکی دارد تا در طراحی و برنامه ریزی های شهری، تردد معلولان در نظر گرفته شده باشد و فضای شهری به مسیری پر پیچ و خم تبدیل نشود. محله “والدِبِباس” در شمال مادرید، که در حال حاضر تحت احداث است، به عنوان یک نمونه پیشگام در این زمینه است.
با کمک کارشناسان “اُنسه“، معضل تردد معلولان از ابتدای پروژه در نظر گرفته شد. دنیای جدیدی با کدهای ویژه خود، در دست ساخت است: برای کمک به رفت و آمد افراد معلول از مصالح متفاوت، رنگ ها و بافت های خاصی استفاده می شود.
سوزانا کانوگار، مدیر برنامه ریزی شهری محله “والدِبِباس” از اهمیت این کدها می گوید: “سنگ فرش پیاده روها به نحو ثابت یا متحرک تقسیم بندی شده اند. در قسمت های متحرک، سنگ فرش ها بزرگتراند تا حس حرکت بیشتر داده شود. در کنار آن، قسمت های ثابت را می بینیم با سنگ فرشهای کوچکتر، که وجود مانع را نشان می دهند.”
همه این کدها به افرادی که مشکلات جسمی یا ذهنی دارند، کمک می کند. ارتفاع و زاویه جدول ها و شیب گذرگاه های عابر پیاده، با توجه به انواع معلولیت ها، بدقت مطالعه می شوند.
پدرو لوپز، کارشناس انجمن “اُنسه” از پیچیدگی محاسبات و مناسب سازی شهری می گوید: “افرادی که از صندلی چرخدار استفاده می کنند، ترجیح می دهند مسرشان کاملا مسطح باشد، در حالی که افراد نابینا به یک عنصر ملموس احتیاج دارند تا برای مثال درک کنند پیاده رو، چه زمانی متوقف می شود و کجا خیابان شروع می شود. آنها باید بلافاصله با پاهای خود احساس کنند که به خیابان یا به پله رسیده اند.”
چنانچه این نکات از همان ابتدای پروژه های شهری و عمرانی رعایت نشوند، همه چیز پیچیده تر می شود. ماریانو از سن هجده سالگی نابینا شده است. در مادرید، در یکی از محله هایی که تنها دو سال پیش بازسازی شده، او را برای پیاده روی دنبال می کنیم. هنگامی که “لیلو” سگ ماریانو، او را همراهی می کند، مشکلی نیست، اما وقتی او تنها و با عصا راه می رود، اشتباهات گوناگون در طراحی پیاده رو، ظاهر می شوند. سنگ فرش های عابر پیاده، لبه های بسیار تیزی دارند، سنگ فرش های لمسی ویژه نابینایان، بیش از حد بالا هستند و ترمینال اتوبوس ها به نحو گیج کننده ای طراحی شده اند و حال برچسب آبی به شیشه آن اضافه شده، تا افرادی که دید خوبی ندارند، با آن برخورد نکنند. ماریانو می گوید: “واقعا عجیب است، در اینجا این دهانه وجود دارد و شما اصلا نمی فهمید چرا؟ گوشه و زاویه هایی داده اند که واقعا گیج کننده است. چون شما فکر می کنید این دهانه، مربوط به مکان خاصی است. آیا پایان ترمینال اتوبوس است؟ آیا یک خروجی است؟ واقعا درک نمی کنم، این در این گوشه چکار می کند؟”
در حال حاضر، کمیسیون اروپا بر روی یک قانون اروپایی کار می کند و در حال توسعه استانداردهایی برای کمک به تردد معلولان است.
مدیر انجمن “انسه” در خاتمه می گوید: “هدف ما اینست که در آینده دیگر احتیاج به سوال نباشد. یعنی برای مثال هنگامی که به هتل می رویم، سوال نکنیم آیا امکان ورود هست یا نه؟ دقیقا به همان نحوی که هیچ وقت نمی پرسیم آیا برق یا آب در هتل هست یا نه، چون از این مسئله مطمئنیم.”
عدم توانایی رفت و آمد، برای افراد معلول، اغلب به معنای محرومیت آنها از زندگی اجتماعی، کار، و بسیاری از خدمات عمومی است که خود، شکل ظریف و نامرئی از تبعیضاتی است که هنوز در جامعه باقی مانده است.
از : یورو نیوز.